Zgromadzenie Plenarne Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich rozpoczęło się w czwartek 26 października na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego posiedzeniem Prezydium KRASP. Odbyła się tam również pierwsza, wewnętrzna sesja Zgromadzenia. W drugim dniu obrady przeniosły się do budynku Alchemium na Wydziale Chemicznym Politechniki Łódzkiej. Współgospodarzami Zgromadzenia, oprócz UŁ i PŁ, były też pozostałe uczelnie Łódzkiego Partnerstwa Akademickiego – Uniwersytet Medyczny, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera, Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego i Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów.
Fotorelacja z pierwszego dnia obrad KRASP w Łodzi
Silne i odrębne ministerstwo nauki i szkolnictwa wyższego
Najważniejszym wydarzeniem drugiego, głównego dnia obrad Zgromadzenia (27 października br. było jednomyślne przyjęcie) Uchwały w sprawie miejsca nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce.
Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich apeluje o utworzenie silnego i odrębnego ministerstwa odpowiedzialnego za naukę i szkolnictwo wyższe, wyposażonego w narzędzia finansowe do rozwijania badań naukowych i wdrażania ich wyników do gospodarki.
Potencjał środowiska akademickiego stanowi niezbędne zaplecze dla rozwoju gospodarki narodowej i budowania wysokiej pozycji międzynarodowej naszego kraju
– czytamy w dokumencie podpisanym przez prof. dr hab. Inż. Arkadiusza Mężyka, przewodniczącego KRASP.
Wiceminister o podwyżkach
Drugiego dnia obrad uczestników Zgromadzenia i znamienitych gości KRASP powitali przewodniczący KRASP prof. Arkadiusz Mężyk, a następnie – w roli gospodarza – rektor PŁ prof. dr hab. inż. Krzysztof Jóźwik, zapraszając do obejrzenia filmu informacyjnego o PŁ. Obrady Zgromadzenia Plenarnego KRASP, odbywające się po raz pierwszy w murach UŁ i PŁ, tradycyjnie zdominowały bieżące problemy szkolnictwa i nauki w Polsce.
Obrady rozpoczęły się wystąpieniem wiceministra edukacji i nauki Wojciecha Murdzka, który mówił m.in. o konieczności zapewnienia przez rząd środków na podwyższone płace pracowników naukowych (rozporządzenie o podwyższeniu od 1 stycznia minimalnego zasadniczego wynagrodzenia profesora o 30 procent), o wadze promowania polskiej nauki i jej innowacyjności. Zachęcał też do dyskusji nad ewaluacją i jej usprawnieniem. Wskazując na specyficzny moment (zmiany w kraju po wyborach) odniósł się także do wyzwań dotyczących nauki i szkolnictwa wyższego stojących przed nowym rządem.
Raport „Nauka i szkolnictwo wyższe a PKB”
Oklaskami przyjęte zostało wystąpienie prof. dr hab. Inż. Celiny Olszak, rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, która przedstawiła zarys treści oraz wnioski z raportu przygotowanego przez pięć polskich uczelni ekonomicznych pt. „Nauka i szkolnictwo wyższe a PKB”.
Wynika z niego m.in., że bez dobrej nauki i szkolnictwa wyższego nie będziemy mieć prorozwojowej gospodarki, wydatki na badania wpływają na wzrost PKB - każda zainwestowana w nie złotówka daje o 8 do 13 zł wyższe PKB, efektywność wydatków publicznych na badania naukowe i prace rozwojowe jest zdecydowanie wyższa niż łącznych wydatków publicznych, miasta posiadające znaczące ośrodki akademicki rozwijają się nawet o 30 proc. szybciej niż inne, a tymczasem wynagrodzenia w grupie nauczycieli akademickich (analiza danych z lat 2004-2023) spadają relatywnie, a w ostatnich latach coraz szybciej.
Kapitał żelazny uczelni, ewaluacja i mikropoświadczenia
Prof. dr hab. Alojzy Z. Nowak, rektor Uniwersytetu Warszawskiego przekonywał do korzyści płynących z tworzenia przez polskie uczelnie kapitału żelaznego – funduszu, z którego przychody będzie można wykorzystywać na finansowanie części działalności bieżącej uczelni, np. do wspierania rozwoju nauki, dofinansowania prowadzonych badań, współfinansowania stypendiów dla studentów, doktorantów oraz pracowników uczelni. Omawiał je na przykładzie najlepszych uczelni zachodnich (Stanford, Harvard), które kapitał żelazny tworzą od lat.
Wnioski z zakończonej ewaluacji przedstawiła rektor UŁ prof. dr hab. Elżbieta Żądzińska. Mówiła o potrzebie korekt w bieżącym okresie ewaluacyjnym oraz o konieczności wprowadzenia wydyskutowanych już przez środowisko akademickie zmian w ewaluacji w okresie rozpoczynającym się w roku 2026.
Obraz jakości badań naukowych prowadzony w ramach ewaluacji niedostatecznie odzwierciedla pozycje poszczególnych ośrodków akademickich na arenie międzynarodowej
– tak m.in. uzasadniała tę potrzebę prof. Elżbieta Żądzińska.
Obrady zakończyła tzw. sesja gospodarza, podczas której niezwykle interesujące wystąpienia na temat mikropoświadczeń mieli rektor PŁ prof. dr hab. inż Krzysztof Jóźwik – wskazywał na konieczność ich wprowadzenia w systemie edukacyjnym polskich uczelni – i prorektor UŁ ds. współpracy z zagranicą prof. dr hab. Łukasz Bogucki, który omawiał kwestię wprowadzania mikropoświadczeń na przykładzie tego, jak zrobiono to na irlandzkim Uniwersytecie w Cork (wraz z UŁ i innymi uczelniami jest członkiem sojuszu uniwersytetów UNIC).
Mogą być pewne kłopoty prawne w polskim systemie edukacji, ale nie są to bariery. Mikrokursy, mikropoświadczenia to szansa dla uczelni. Musimy zauważyć, że są ludzie, którzy chcą się uczyć, ale niekoniecznie na studiach II stopnia
– mówił o znaczeniu pilnego wprowadzenia mikropoświadczeń prof. dr hab. inż. Krzysztof Jóźwik.
Podczas Zgromadzenia Plenarnego wręczono również Certyfikaty Doskonałości Kształcenia Polskiej Komisji Akredytacyjnej spełniającym wymogi PKA kierunkom na polskich uczelniach. Dokonała tego sekretarz PKA dr hab. Marta Próchnicka, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Inne wystąpienia podczas Zgromadzenia Plenarnego KRASP w Łodzi dotyczyły m.in.: wsparcia dla Ukrainy (dalsza pomoc polskich uczelni i idea międzynarodowych kampusów), systemów informatycznych wspierających cyfrowo polską naukę i platform informacyjnych promujących uczelnie (Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy) oraz Sieci Badawczej Łukasiewicz i tego jak wyobraża sobie współprace z uczelniami (prezes Andrzej Dybczyński).
Materiał i redakcja: Marcin Kowalczyk, Centrum Komunikacji i PR UŁ
Zdjęcia: Jacek Szabela (PŁ), Bartosz Kałużny (CKiPR UŁ), Maciej Andrzejewski (CKiPR UŁ). Materiał wideo: Politechnika Łódzka